سزارین یا زایمان طبیعی . کدام بهتر است ؟

هر خانم بارداری در طول بارداری و مخصوصاً در ماه آخر به فکر زایمان و نوع آن می باشد. حتما می دانید که طبیعتاً اکثر زایمانها به صورت طبیعی و یا واژینال صورت می گیرد. اما

در برخی مواقع پزشک یا ماما تشخیص می دهد که سزارین برای بیمار بهتر از یک زایمان طبیعی مشکل می باشد و البته در برخی مواقع اصلا امکان زایمان طبیعی وجود ندارد. دراین بخش سعی براین است که این دو نوع زایمان تشریح شوند و تا حدودی مزایا و معایب آنها باهم مقایسه گردند.

زایمان طبیعی

خیلی زودتر از شروع زایمان، رحم شما (که جایگاه جنین از اوّ ل بارداری تا زمان تولد بوده) برای زایمان آماده می شده است . وقتی حامله نیستید، رحم یک عضو تو خالی است به اندازه یک گلابی. در آخر بارداری ،ظرفیت آن تا حدود 500 برابر افزایش می یابد و وزن آن از حدود 40 گرم به 850 گرم افزایش می یابد. الیاف عضلانی که رحم را می سازند تا 10 برابر ضخامت اصلی شان رشد می کنند . رحم دارای دو بخش مشخص می باشد : جسم رحم و دهانه ی رحم . جسم رحم یا قسمت بالایی آن در طول حاملگی بزرگ و نازک می شود و دهانه رحم (یا مدخل آن) بلند و ضخیم می گردد . در زمان دردهای زایمانی، جسم رحم منقبض و منبسط می شود و دهانه رحم نازک و باز می گردددو به طرف بالا و اطراف سر جنین کشیده می شود.
رحم یکی از قوی ترین عضلات بدنتان می باشد و می تواند با قدرت زیادی در زمان زایمان منقبض گردد . البته این عضو ماهیچه ای به دفعات زیادی در طول زندگیتان منقبض شده است و ممکن است شما انقباضات آنرا به صورت دردهای خفیف یاشدید دوران قاعدگی حس کرده باشید.
در طول بارداری و مخصوصاً اواخر آن، رحم با فواصل نامنظم برای مدت کوتاه (حدود 25 ثانیه ) منقبض می شود. اینها انقباضات ((براکستون هیکس)) هستند و برخلاف انقباضات زایمانی، بتدریج بهم نزدیک تر نمی شوند و معمولاً دردناک نیستند. ممکن است آنها رابه صورت سفت شدن شکمتان تشخیص دهید. این انقباضات رحم را برای انقباضات اصلی زایمان آماده می سازندو گردش خون جفت راافزایش می دهند .
حال ممکن است این سؤال برای شما پیش آید: من چگونه متوجه دردهای واقعی زایمان شوم ؟
سه علامت مشخص برای دردهای واقعی زایمانی وجود دارد که ممکن است فقط یکی را تجربه کنید و یا هر سه را ، و آنها عبارتند از :

· انقباضات منظم رحمی . آنها معمولاًهر 5 دقیقه بروز می کنند و از 45 ثانیه تا 65 ثانیه نیز دوام دارند (هرچه دردها پیشرفت می کنند، فاصله انقباضات کمتر شده و طول هر انقباض بیشتر می شود). با گذاشتن دست برروی شکم می توان انقباضات را لمس کرد و البته احساس آنها، اگر هم دردناک نباشد، ناراحت کننده هست.
· نشانه و یا نشانه خونی . خارج شدن مقدار کمی خون قهوه ای از رحم و یا ماده ای شبیه به سفیده ی تخم مرغ که گاهی آغشته به رگه های خونی می باشد ،همین نشانه است . این ماده از همان اوایل حاملگی، دهانه رحم رابسته تا از عفونت رحم جلو گیری نماید. البته این نشانه وقتی ارزش دارد که از 24 ساعت قبل معاینه ی داخلی نشده باشید. اگر خون قرمز روشن و یا جریان خون مانند قاعدگی از رحم شما خارج شد، حتماً فوراً به ماما یا پزشکتان اطلاع دهید و یا به بیمارستان مراجعه کنید.
· پاره شدن کیسه آب . در داخل رحم ، جنین در کیسه ای پر از نوعی آب یا مایع قرار دارد. پارگی این کیسه ،معمولاًدر جریان دردهای زایمانی و در اواخر مرحله ی اوّل زایمان صورت می گیرد ولی برخی موارد خیلی زود
(حتی بدون شروع درد و انقباض) رخ می دهد. با پارگی کیسه ی آب باید فوراً به بیمارستان بروید، چرا که هر چه فاصله ی پارگی کیسه ی آب تا زایمان بیشتر باشد، احتمال عفونت نیز بیشتر می شود . همچنین خطر پایین آمدن بند ناف نیز وجود دارد. کیسه ی آب ممکن است به صورت نشت کردن پاره شود و یا بطور ناگهانی. مایع آن معمولاًشفاف است و بوی نامطبوعی مانند ادرار ندارد. اگر این مایع سبز ،زرد ویا قهوه ای باشد فوراً به ماما یا پزشکتان اطلاع دهید. چون علامت آن است که جنین مکونیم (اوّلین مدفوع جنین یا نوزاد) دفع کرده است و نشانه زجر جنین می باشد که در این صورت باید فوراً زایمان انجام شود. اگر شخصی هنوز به اندازه کافی برای زایمان طبیعی پیشرفت نکرده باشد باید سزارین شود.

چه ویتامینهایی مورد نیاز یک زن باردار است؟

بدن خانم باردار البته نیاز بیشتری به انواع ویتامینها دارد ولی بهتر آن است که ویتامینها را از منابع غذایی تأمین کند تا به شکل دارویی (مگر اسید فولیک که نمی توان مقدار مورد نیاز دوران حا ملگی را با مواد غذایی تأ مین نمود.)

ویتامینهای مورد نیا ز عبارتند از :
اسید فولیک همانطور که آهن برای خونسازی مورد نیاز است ،اسید فولیک هم یک ویتامین ضروری برای جاو گیری و یا درمان کم خونی می باشد . نیاز بدن به اسید فولیک دردوران بارداری افزایش می یابد و معمو لاّ نمی توان با مواد غذایی ،این نیاز را تأمین نمود . بنابراین توصیه می شود خانمهای باردار حتماً از قرصهای اسید فولیک استفاده کنند (طبق دستور ماما یا پزشک ) .
کمبود اسید فولیک می تواند در جنین اختلالات مربوط به نخاع و سیستم عصبی را به وجود آورد . منابع غنی آن عبارتند از :جگر ،خمیرمایه و تخم مرغ. نان گندم ،چیپس ،نان سفید ، کلم خام ، آب پرتقال وبرنج نیز حاوی اسید فولیک می باشند . باید توجه داشت که این ویتامین در برابر حرارت بسیار حساس است و از بین می رود .

در زنان شیرده ،میزان اسید فولیک خون دائمأ در حال کاهش است و این منعکس کننده ی فشاری است که جهت برقراری اسید فولیک موجود در شیر
(50 میکروگرم در روز ) به عمل می آید . لذا خانمهای شیرده نیز بهتر است از قرصها ی اسید فولیک استفاده کنند ( بادستور ماما یا پزشک ) .

ویتامین B12

میزان ویتامین B12 در خون مادر باردار تا حدود ی پایین می آید . بهتر است این کمبود ازمواد غذایی با منبع حیوانی تأمین شود ،در غیر این صورت باید به شکل دارویی به بدن رسانده شود. کسانی که گیاهخوار مطلق هستند معمولاً کمبود ویتامین B12 دارند و نوزادشان نیز از ذخیره ی کمی بر خوردار است . مخصو صأ اگر از شیر آن مادر هم تغذیه کند . مصرف بیش از اندازه ی ویتامین c نیز می تواند جذب ویتامین B12 را مختل سازد و منجر به کمبود آن شود .
منابع ویتامین B12 فقط منابع حیوانی است و عبارتند از : جگر ، قلوه ،شیر و گوشت . این ویتامین در برابر حرارت نا پایدار است .

ویتامین B6 کمبود ویتامین B6 گاهی در حاملگی دیده می شود ، بهمان دلایلی که در افراد مصرف کننده قرصهای جلو گیری از بارداری نیز دیده می شود (نقش هورمونی ). کمبود آن می تواند باعث اختلالاتی در سوخت و ساز قند و حتی تمایل به دیابت دوران بارداری شود . مقدار ویتامین B6 که در سه ماهه ی آخر بارداری به جنین منتقل می شود تعیین کننده وضع ویتامین B6 نوزاد در زمان تولد است . بنابراین مصرف زن بار دار در این دوره می بایستی زیاد با شد . فقدان یا کمبود ویتامین 6 B در دوران بحرانی رشد مغز ،در چند ماه اوّل زندگی ،ممکن است سبب اختلال دائم در نمو سا ختمان مغز وقدرت انتقال حرکات عصبی گردد . زنانی که قبل از بارداری ، مدت زیادی از قرصهای جلو گیری از بارداری استفاده کرده اند ، نیاز به مکمل B6 دارند تا بدین ترتیب از رساندن آن به جنین اطمینان حاصل کنند . برخی از محققین کمبود ویتامین B6 را در ایجاد حالتهای تهوع و استفراغ بارداری مؤثر می دانند و از قرصهای آن برای در مان آن استفاده می کنند . البته باید تذکر داد که مصرف بیش از اندازه ی ویتامین B 6 می تواند مضر باشد .

مقدار ویتامین B6 موجود در شیر مستقیمأ در ارتباط با مقدار آن در رژیم مادر است . بهتر است خانمهای شیرده نیز از مکمل های ویتامینB6 استفاده کنند . زنانی که مدت زیادی قرصهای جلو گیری مصرف کرده اند حتماً باید در دوران شیردهی از مکمل B6 استفاده کنند . کودکانی که از کمبود ویتامین B6 رنج می برند علایم مختلفی از قبیل تند مزاجی شدید ،سفت شدن بدن و گریه های کر کننده دارند .
منابع غنی ویتامین B6 عبارتند از : گوشت مرغ و ماهی ، جگر ،غلات کامل ،جوانه گندم ، تخمه آفتاب گردان و زرده تخم مرغ . از دیگر منابع آن عبارتند از :موز ، کلم ،با قلا سبز ،اسفناج و سیب زمینی .

ویتامین Cسطح ویتامین c خون مادر باردار کمی از حالت عادی پایین تر است . بهتر است با مصرف میوه ها و سبزیجات حاوی ویتامینc، این نیاز را تأمین نمود. مصرف بیش از حد ویتامین c می تواند برای مادر و جنین مضرباشد و همچنین جذب ویتامین c را مختل سازد .

منابع ویتامین c منحصراً مواد غذایی گیاهی هستند مانند مارچوبه ،کلم برگ خام ،گل کلم ، گرمک و طا لبی ، فلفل سبز ، توت فرنگی ، گوجه فرنگی ، مرکبات ، خربزه و جعفری . روش پخت این منابع برای حفظ این ویتامین بسیا ر اهمیت دارد هر چه کمتر بجوشد و یا د ر آب خیس بخورد، بیشتر ویتامین را حفظ می کند . بهتر است آبی را که این مواد در آن پخته می شوند نیز به مصرف رسانید . حتی بکار بردن چاقوی کند در بریدن میوه و سبزیجات می تواندباعث کاهش ویتامین گردد .

ویتامین A ویتامین A از ویتامینها ی مهم برای بدن می باشد اما مصرف بیش از حد ویتامین A در دوران بار داری می تواند باعث تولد نوزادان با شکاف کام شود .
گوشت گاو ، گوسفند ، گوساله و مرغ از غنی ترین منابع آن می باشند . سپس هویج ، اسفنا ج ، زردآلو خشک ،هلو ،جگر ، کره ، گرمک و تخم مرغ از منابع ویتامین A می باشند .

ویتا مین D ویتامین D در امر استخوان سازی و جذب کلسیم و فسفر نقش بسزایی دارد وبه دلیل اهمیت این امر در دوران بارداری و شیردهی تأ مین مقدار کافی ویتامین D در این دورانها ی حساس بسیا ر اهمیت دارد .

اشعه ی مستقیم آفتاب منبع بسیار مهم ودردسترس همه می با شد . اشعه ی ماوراء بنفش خورشید ( که در امر ساختن ویتامین D ضروری است ) از لباس ، شیشه ، مه و دود وابرعبور نمی کند لذا توصیه می شود خانمهای باردار و شیرده حتماً
حداقل روزی چند دقیقه در معرض مستقیم آفتاب قرار گیرند . تخم مرغ ،شیر ، کره ،روغن جگر ماهی از منابع غذایی ویتامین D می باشند . باید تذ کر داد که مصرف بیش از حد ویتامین D می تواند باعث مسمومیت با آن گرد د .

ویتامین E معمولاً کمبود ویتا مین E بسیار نادر است . منابع آن عبارتند از :روعن جوانه گندم ،روغن سویای مایع ، روغن پنبه دانه ، روغن ذرت مایع (البته حرارت دادن روغنها سبب کاهش ویتا مین E آنها می شود ) . میوه ها ،سبزیجات (مخصوصاً سبز تیره ). غلات و آجیل نیز مقداری ویتامین E دارند .

ویتامین Kاین ویتامین در انعقاد خون نقش دارد و به علت وجود خونریزی در زایمان و پس از آن و ضعف انعقادی نوزاد ، بهتر است خانمهای باردار از این ویتامین غنی باشند (البته با مصرف منابع غذایی آن ) . سبزیجات زرد و سبز و جگراز منابع این ویتامین می باشند . البته ویتامین K بطور طبیعی بوسیله ی با کتریهای مفید موجود در روده ساخته می شود .

اسپرم کش ها و نقش آنها در جلوگیری از بارداری

اسپرم کش چگونه کار می‌کند؟
این مواد اسپرم‌ها را پیش از آنکه بتواند به سمت رحم شنا کنند، می‌کشد. برای تأثیر مناسب، اسپرم کش‌ها باید در عمق واژن و در تماس با دهانه رحم ریخته شوند. کرم، ژل و کف با استفاده از اپلیکاتور (اعمال کننده) به درون واژن ریخته می‌‌شود.

اسپرم کش‌ها را می‌بایستی قبل از رابطة جنسی به داخل واژن ریخت. بعضی از انواع مانند کف و ژل بلافاصله پس از مصرف، اثر اسپرم کشی دارند. همة انواع اسپرم کش در صورتیکه کمتر از ۱ ساعت قبل از انجام رابطة جنسی به داخل واژن ریخته شوند اثر دارند. در صورتیکه یک ساعت از زمان مصرف بگذرد و هنوز رابطة جنسی بر قرار نشده باشد، می‌بایستی مجدداً مصرف شوند. مواد اسپرم کش نباید برای حداقل ۶ ساعت پس از رابطة جنسی شسته و خارج شوند.

کارآیی مواد اسپرم کش به چه میزان است؟
از هر ۱۰۰ زوج که تنها از این مواد برای پیشگیری از بارداری استفاده می کنند، ۲۹ زوج در طی یک دورة یک ساله باردار می‌شوند. مصرف صحیح و به موقع این مواد در تعیین میزان موفقیت این روش نقش دارد. اسپرم‌ کش‌ها زمانی بیشترین اثر را دارند که همراه یک روش دیگر جلوگیری از بارداری بکار گرفته شوند.

فراموش نکنیم که اصل اساس در کارآیی روش‌های پیشگیری از بارداری ناخواسته، انتخاب روش مناسب جهت هر فرد و استفاده دائمی و مناسب از آن روش مطابق دستورالعمل آن است.

پیشگیری ازابتلا به بیماریهای مقاربتی
مواد اسپرم کش محافظتی در مقابل بیماریهای مقاربتی ایجاد نمی‌کنند. برای این منظور همواره باید از کاندوم استفاده نمود.

عوارض جانبی احتمالی اسپرم کش ها
مواد اسپرم کش ممکن است باعث التهاب و یا حساسیت واژن شوند. یک عارضه احتمالی دیگر افزایش خطر عفونت تکرار شونده دستگاه ادراری است که به دلیل بر هم زدن نظم باکتری‌های بدن اتفاق می‌افتد.

استفاده از مواد اسپرم کش برای چه کسانی مناسب است؟
کسانی که این مسئولیت را می‌پذیرند که پیش از انجام رابطة جنسی برای پیشگیری از حاملگی ناخواسته اقدامی انجام دهند و زوجهایی که از کاندوم و یا دیافراگم استفاده می‌کنند و تمایل دارند که محافظت بهتری در مقابل بارداری داشته باشند از مواد اسپرم کش استفاده می‌کنند.

چگونه می‌توان مواد اسپرم کش را تهیه کرد؟
این مواد در داروخانه‌ها بدون نیاز به نسخه پزشک قابل تهیه هستند.

دستگاه تولید مثل دختران

موجودات زنده همگی قابلیت تولید مثل دارند و همین موضوع عامل بقای نسل آنهاست. دستگاه تناسلی به همین منظور در بدن موجودات زنده تعبیه شده است. دستگاه تناسلی تنها دستگاهی از بدن است که برای زندگی خود فرد حیاتی نیست امّا برای بقای نسل لازم است. در فرآیند تولید مثل انسان دو سلول جنسی یا گامت نقش دارند: گامت مردانه که اسپرم نامیده می‌شود و گامت زنانه که تخمک نام دارد.

اسپرم توسط دستگاه تناسلی مردانه و تخمک توسط دستگاه تناسلی زنانه تولید می‌شوند. اسپرم در حین فعالیت جنسی در اثر انزال از طریق آلت مردانه وارد دستگاه تناسلی زنانه می‌شود. اسپرم در داخل واژن شنا کرده و وارد رحم می‌شود و خود را به لوله‌های فالوپ یا لوله‌های رحمی می‌رساند. تخمک نیز از تخمدان زن آزاد می‌شود و وارد لوله های رحمی (فالوپ) می شود. اسپرم و تخمک در این محل با یکدیگر برخورد می کنند. اسپرم وارد تخمک می شود و آنرا بارور می کند و لقاح حاصل می شود که نتیجة آن تشکیل سلول تخم است که می‌تواند به یک نوزاد تبدیل شود. بنابراین همکاری مرد و زن برای تشکیل تخم و در نتیجه حامله شدن زن لازم است. زن با وجود اینکه سلول تخم را تا بزرگ شدن و تبدیل شدن به یک نوزاد کامل در درون رحم نگه می‌دارد ولی همانطور که گفته شد برای باردار شدن نیازمند اسپرم مردانه است

اجزاء دستگاه تناسلی زنانه و کارکرد هر کدام

بر خلاف دستگاه تناسلی مردانه، تمام اجزاء دستگاه تناسلی زنانه در درون بدن در محوطه لگن قرار گرفته است. دستگاه تناسلی زن از دو بخش عمده خارجی و داخلی تشکیل شده است.

دستگاه تناسلی خارجی شامل فرج (ولو)، مهبل (واژن) و پرده بکارت (هایمن) است

فرج قسمت کاملا خارجی دستگاه تناسلی زنان است که از بیرون بدن قابل رؤیت است و به صورت یک ناحیه لوزی شکل در بین دو پا و در پایین شرمگاهی (محل رویش موهای زهار) قرار گرفته است. فرج از بیرون توسط لب های بزرگ و کوچک فرج پوشیده شده است. این لب ها هر یک به صورت دو چین نیمه مدور هلالی شکل در دو طرف فرج بوده و در حالت عادی روی هم خوابیده و دهانه فرج را می بندند. لب‌های بزرگ فرج از دو لایة‌ پوستی تشکیل شده اند. در زیر لب های بزرگ، لب های کوچک قرار دارند که از دو لایه مخاطی تشکیل شده اند. لب های کوچک در هدایت صحیح ادرار نقش دارند. این دو لبه از بالا و پایین به هم متصل هستند. در محل اتصال این دو لایه در بالا عضو کوچک حساسی به نام کلیتوریس وجود دارد که در اثر تحریک و دستکاری، سفت و کمی بزرگ می‌شود و در احساس لذت جنسی نقش دارد. در میان لب ‌های فرج فضایی بوجود می‌آید که خروجی پیشابراه (مسیری که ادرار را از مثانه به خارج بدن می‌رساند- محل ادرار کردن) در قسمت بالایی آن است و در پایین آن خروجی واژن (مهبل) قرار دارد.
- در دخترانی که هنوز رابطة جنسی نداشته‌اند اکثر قسمت‌های خروجی واژن با لایه ای نازک به نام پردة بکارت پوشیده شده است. پرده بکارت به صورت یک ورقه نازک (به ضخامت ۱ یا ۲ میلی متر) درست در پشت لب های کوچک فرج قرار دارد و دهانه مهبل را می چوشاند. در پرده بکارت منافذی برای خروج خون قاعدگی وجود دارد. منفذ پرده بکارت در افراد مختلف، اندازه و شکل متفاوتی دارد و از خصوصیات و ویژگی های آن برای تشخیص باکره بودن یا نبودن شخص استفاده می گردد. در اکثر موارد با اولین ورود آلت مردانه به داخل واژن این پرده پاره می‌شود و برای همیشه از خروجی واژن کنار می‌رود.
- در پوست بالای لبه‌ها در پایین شکم ناحیة برجستگی عانه وجود دارد که در حین بلوغ با تجمع چربی زیرپوستی، حالت برجسته پیدا می‌کند و در روی آن و نیز در روی لب‌های فرج، موهای تناسلی شروع به رویش می‌کنند

دستگاه تناسلی داخلی از واژن، رحم، لوله‌‌های فالوپ (لوله‌های رحمی) و تخمدانها تشکیل شده است

واژن لوله‌ای عضلانی است که از فرج در بیرون بدن تا رحم در داخل بدن امتداد دارد. طول واژن ۱۲-۸ سانتی‌متر در زنان بالغ است. از آنجا که این عضو دارای دیوارة عضلانی است می‌تواند منقبض یا منبسط شود. همین خصوصیت باعث می‌شود که واژن بتواند یک جسم به باریکی تامپون تا یک نوزاد هنگام تولد را در درون خود جای دهد. واژن چند عملکرد مختلف دارد. واژن محل قرار گرفتن آلت مردانه در حین رابطة جنسی است و با اعصاب موجود در آن لذت جنسی در حین رابطه جنسی را برای زن بوجود می آورد. واژن همچنین راهی از رحم به بیرون برای خارج کردن نوزاد در زمان تولد است. همچنین خونهای قاعدگی از این طریق از رحم به بیرون بدن می‌آید. لایة نازک بافتی به نام پردة بکارت که در خود یک یا چند سوراخ دارد خروجی واژن را به طور نسبی می‌پوشاند. شکل پردة بکارت در افراد مختلف با هم فرق دارد. این پرده در اکثر دختران بعد از اولین تجربة جنسی کشیده شده و پاره می‌شود که ممکن است با کمی خونریزی نیز همراه باشد

واژن در سمت داخل بدن به رحم متصل می‌شود. این اتصال از طریق دهانة رحم که دیواره‌ای قوی و ضخیم دارد و خروجی آن بسیار کوچک است انجام می‌شود. در طی زایمان خروجی دهانة رحم مقداری گشاد می‌شود و به نوزاد اجازه می‌دهد از رحم خارج شود

رحم مانند یک گلابی وارونه در محوطه لگن قرار دارد که کارکرد اصلی آن نگهداری و تغذیه جنین در حال رشد در طی حاملگی است. همچنین در هنگام فعالیت جنسی، اسپرم درون مایع منی مرد دستگاه تناسلی مردانه پس از ورود به واژن، شنا کرده و از طریق رحم و سپس لوله های رحمی خود را به تخمک می رساند که در صورت حضور تخمک، بارور شدن آن امکانپذیر می گردد.
رحم دیواره‌های ضخیم عضلانی دارد. در حقیقت این عضلات، قوی‌ترین عضلات بدن یک زن هستند. انقباض همین عضلات است که در هنگام زایمان بسیار شدید می‌شود و باعث خروج نوزاد و نیز درد زایمان می‌گردد. وقتیکه زنی حامله نیست رحم تنها حدود ۵/۷ سانتی‌متر طول و ۵ سانتی‌متر عرض دارد

سطح داخلی رحم از بافتی فعال به نام آندومتر پوشیده شده است . این بافت حساس به تغییرات هورمونی است و پس از بلوغ تا پیش از یائسگی در هر دوره قاعدگی ، ریزش می کند و خونریزی (عادت) ماهیانه را شکل می دهد. پس از پایان خونریزی، این بافت مجددا تشکیل می شود. تغییرات بافتی آندومتر، فضای رحم را برای پذیرش جنین (در صورت حاملگی) و لانه گزینی آن مهیا می کند

در دو گوشة بالایی رحم لوله‌های فالوپ یا لوله‌های رحمی قرار دارند که رحم را به تخمدانها متصل می‌کنند. لوله‌های فالوپ که در دو سمت رحم هستند حدود ۱۰ سانتی‌متر طول دارند و عرض آنها از عرض یک رشتة ماکارونی بیشتر نیست. در سمت دیگر، یعنی سمتی که نزدیک تخمدانهاست، لوله‌های فالوپ قیفی شکل هستند و دور تخمدان را می‌پوشاند ولی کاملاً به آن متصل نیستند. سمت قیفی شکل با حرکات خود هنگام تخمک گذاری، تخمک خارج شده از تخمدان را به داخل لولة فالوپ هدایت می‌کند و با حرکات دیوارة عضلانی خود تخمک را به سمت رحم می‌راند

تخمدانها دو عدد هستند که یکی در سمت راست و دیگری در سمت چپ قرار می‌گیرند. تخمدانها تخم مرغی شکل هستند و حاوی هزاران تخمک هستند که بعد از بلوغو شروع قاعدگی، هر ماه یک تخمک آزاد می‌کنند. این تخمک از طریق لوله‌های فالوپ به سمت رحم حرکت می‌کند. در صورتیکه در این مسیر با اسپرم مردانه برخورد کند تخم تشکیل می‌شود که می‌تواند باعث حاملگی و تولید جنین شود، در غیر اینصورت تخمک به همراه بافتهای رحمی در هنگام خونریزی قاعدگی از بدن خارج می‌شود.

تخمدانها در زمان بلوغ معمولاً ۵-۴ سانتی‌متر طول دارند. تخمدانها علاوه بر منبع تأمین تخمک، به عنوان غدد درون ریز بدن زن نیز عمل می‌کنند و استروژن و پروژسترون که هورمونهای زنانه هستند تولید می کنند.

نقش زن در تولید مثل:

نقش زن در قیاس با مرد بسیار پیچیده است.نقش مرد اینست که اسپرم تولید کند و برای بارورسازی آن را به دستگاه تناسلی زن و اندام جنسی او منتقل کند.در اینجا نقش مرد در تولید مثل تمام می شود.و نقش اصلی زن بعد تخمک سازی شروع می شود. بعد ترکیب اسپرم با تخمک جنین در رحم شروع به تولید مثل می کند.البته این فرآیند بسیار پیچیده است که در این مبحث به ان نمی توان پرداخت.

رحم:

رحم اصلی ترین عضو تناسلی زن می باشد. که شبیه یک گلابی تخت می باشد. که قسمت پهن آن در بالا و قسمت باریک ان در پائین واقع است. طول رحم حدود ۶ تا ۹ سانتیمتر می باشد که البته تقریبی است.این ابعاد در زنان زایمان کرده بیشتر می شود.

در مرکز رحم حفرهای وجود دارد که حاوی سه سوراخ است.که دوسوراخ به لوله هائی به نام فالوپ ارتباط دارند و و سوراخ پایینی به واژن(مهبل)راه دارد.محلی یا مسیری برای ورود اسپرم است.

واژن(مهبل):

واژن ارتباط دهنده رحم از داخل به خارج آن است.که در هنگام آمیزش جنسی(مقاربت) اسپرم را به رحم می رساند. واژن در سر دارای سوراخی می باشد که به آن دهانه واژن می گویند.این دهانه در دختران باکره بوسیله غشا ویژه ای به نام پرده بکارت پوشانده شده است. که با اولین ارتباط جنسی و دخول آلت کامل توسط مرد پاره می شود.

اعضا تناسلی خارجی زن(مهم در ارتباط جنسی):

تمامی موارد بالا جز اعضا داخلی می شدند ولی اعضا خارجی زن شامل لبهای خارجی و لبهای داخلی و چوچوله(بظر) می شوند این اعضا کم و بیش نمایان هستند.

لبهای خارجی:

لبهای خارجی و یا بزرگ دو چین بزرگی هستند که اندامهای تناسلی داخلی را احاطه کرده اند.این لبهای واژن پوشیده از مو هستند.این لبها طوری واژن را پوشش داده اند که که تنها با جدا کردن این لبها لبهای داخلی واژن قابل مشاهده هستند.ولی با افزایش دفعات تماس جنسی و زایمان وافزایش سن این لبها از باز می شوند.

لبهای داخلی:

با گشوده شدن لبهای خارجی لبهای داخلی که کوچک و ظریف هستند نمایان میشوند. البته اندازه این لبها هم در زنان مختلف هستند. عرض این لبها حدود ۵.۲ تا ۵.۵ هستند.

این لبها دارای بافهای عصبی هستند که به تحریکات جنسی حساس هستند.که در این هنگام متورم و اماسیده می شوند.

چوچوله(بظر)(کلیتوریس) :

محل انقطای دو لب داخلی واژن در قسمت بالائی فرج را چوچوله (کلیتوریس) می نامند که به لحاظ ساختاری شباهتی به آلت تناسلی مرد دارد و تفاوت اصلی اش در انازه آن است که به حدود۰.۷۵ تا ۱ سانتیمتر می رسد.سر آن گرد و مثل نخود است.و بسیار در مقابل تحرکات جنسی بسیار انعطاف دارد و باعث برانگیختگی فوق العاده زن می شود. و می توان گفت کانون تحرکات جنسی زن است . و باید در تماس جنسی توسط مرد به آن توجه شود.

نقش دستگاه تناسلی زنانه

دستگاه تناسلی زنانه این قابلیت را به یک زن می‌دهد که بتواند:

- تخمک تولید کند (لازمة بارداری)

- رابطة جنسی برقرار نماید

- از تخمک بارور شده محافظت کند و به آن غذا برساند تا رشد کرده و نوزاد را به وجود آورد

- زایمان کند

تخمک گذاری: در زمان تولد یک نوزاد دختر، تخمدانهای او حاوی صدها هزار تخمک است که تا زمان بلوغ غیر فعال می‌ماند. با شروع بلوغ، هورمونهایی از غدة هیپوفیز که در پایین مغز قرار گرفته است آزاد می‌شود. این هورمونها که نوعی مادة شیمیایی هستند از طریق خون به تخمدانها می‌رسند و تخمدانها را به تولید هورمونهای جنسی زنانه مانند استروژن وادار می‌کنند. تولید این هورمونهای جنسی بدن یک دختر بچه را تبدیل به بدن یک دختر و زن بالغ می‌کند. هورمونهای هیپوفیز علاوه بر این باعث می‌شوند که مدتی بعد تخمک گذاری – خارج شدن تخمک از تخمدان- آغاز شود. با شروع تخمک گذاری در زمان بلوغ، ماهانه یک تخمک آزاد می‌شود و دورة قاعدگی دختر آغاز می‌شود. هر دورة قاعدگی با حدود ۵-۳ روز خونریزی آغاز می‌شود و حدود ۳۵-۲۱ روز طول می‌کشد تا خونریزی بعدی اتفاق بیفتد که به این فاصلة‌ زمانی یک دورة‌ قاعدگی می‌گویند. در ابتدای بلوغ معمولاً دوره‌های قاعدگی نامنظمند و تعداد روزهای آن از یک دوره به دورة‌ بعد فرق می‌کند ولی اکثر دختران بعد از حدود ۲ سال از شروع قاعدگی، دوره‌های منظم پیدا می‌‌کنند. تخمک گذاری معمولاً‌ حدود وسط هر دورة قاعدگی اتفاق می‌افتد. اگر در حوالی این زمان مرد و زن با هم رابطه جنسی داشته باشند و از این طریق اسپرم مرد وارد دستگاه تناسلی زن شود، اسپرم به اصطلاح شنا می‌کند و خود را تا بالای رحم می‌رساند و از آنجا به داخل لوله‌های فالوپ (لوله‌های رحمی) می‌رود و خود را به تخمک می‌رساند و آنرا باردار می‌کند و در نتیجه حاملگی اتفاق می‌افتد

حاملگی:

مایع منی در داخل دستگاه تناسلی مرد ساخته می‌شود و با هر بار رابطه جنسی حدود ۵/۱ تا ۶ میلی‌لیتر از آن از آلت تناسلی مرد به بیرون رانده می‌شود که به این عمل انزال می‌گویند. در داخل این حجم از مایع منی مقدار زیادی اسپرم حدود ۹۰۰-۷۵ میلیون عدد اسپرم وجود دارد. رسیدن یک عدد اسپرم به تخمک آزاد شده برای بارور کردن آن و در نتیجه حاملگی لازم و کافی است. بعد از اینکه تخمک بارور شد و سلول تخم بدست آمد، این سلول شروع به تولید مثل می‌کند و تعداد سلولهایش اضافی می‌شود و پس از یک هفته بلاستوسیت که اندازه‌اش در حد نوک سوزن است تولید می‌شود. بلاستوسیت خود را به رحم می‌رساند و در داخل دیوارة آن (در لایه آندومتر) که توسط هورمون استروژن کاملاً ضخیم و غنی از خون و آمادة‌ پذیرایی شده است لانه گزینی می‌کند.

هورمون جنسی زنانه دیگر یعنی پروژسترون تا انتهای حاملگی آمادگی دیوارة رحم برای پذیرایی از جنین در حال رشد را حفظ می‌کند. حال بلاستوسیت با دسترسی مناسب به منبع غذایی شروع به رشد و بزرگتر شدن می‌کند و مراحل دیگر جنینی آغاز می‌شود. سلولهای خارجی این توده سلولی، بافت واسطه ای به نام جفت را بوجود می آورند که وظیفه اش انجام تبادلات لازم با بدن مادر برای بدست آوردن غذای لازم برای زنده ماندن و رشد و خارج کردن مواد زائد است. از این بافت به تدریج پرده‌ای در دور جنین تشکیل می‌شود. سلولهای داخلی، جنین و بافتهای مختلف آنرا بوجود می‌آورند. پس از حدود ۲ ماه جنین به اندازة‌ یک مشت بستة‌ دست است و تقریباً‌ تمام دستگاههای بدن او مانند مغز، اعصاب، قلب، خون، معده، عضلات و پوست ساخته شده است. این رشد ادامه می‌یابد و در حدود هفتة نهم بارداری جنین در داخل مایعی که دور تا دورش را گرفته‌ است شناور می‌شود. به این مایع، مایع آمنیوتیک می‌گویند. جفت نیز که شبیه یک دیسک است کاملاً‌ شکل می‌گیرد و به دیوارة رحم می‌چسبد و از طریق بند ناف به بدن جنین می‌رسد. جفت که حد واسط بدن مادر و جنین است، مواد غذایی را از طریق بند ناف به بدن جنین می‌رساند و رشد جنین ادامه پیدا می‌کند.

زایمان:

حاملگی حدود ۹ ماه طول می‌کشد. زمانیکه جنین آمادة تولد شد، سر آن به دهانة رحم فشار می‌آورد و آرام آرام آنرا باز می‌کند. دیوارة دهانة رحم هم به تدریج نازک‌تر می‌شود تا مجرای بازی برای عبور جنین و تولد او بوجود آورد. سپس پردة دور جنین پاره می‌شود و مایع آمنیوتیک به بیرون می‌ریزد. عضلات قوی در دیوارة رحم شروع به انقباض شدید می‌کنند که دردهای زایمانی را برای مادر بوجود می‌آورند و نیروی لازم برای خارج کردن و تولد جنین هستند. پس از چند ساعت که دهانة‌ رحم کاملاً باز شد سر جنین از این دهانه رد می‌شود و با عبور از واژن به بیرون از بدن مادر می‌آید و به این ترتیب نوزاد متولد می‌شود. اکثر نوزادان با سر متولد می‌شوند. بند ناف پس از تولد نوزاد توسط پزشک یا ماما بریده می‌شود. دقایقی بعد نیز جفت از دیوارة رحم جدا می‌شود و به همراه باقی ماندة بند ناف متصل به آن با انقباض عضلات رحم به بیرون رانده می‌شود و زایمان کامل می‌شود

بیماریها و مشکلاتی که برای دستگاه تناسلی زنانه ممکن است اتفاق بیفتد

التهاب و عفونت واژن و فرج:

ممکن است در اثر عوامل عفونی یا غیرعفونی مانند تماس با بعضی مواد تحریک کننده (مانند یک صابون خاص) بوجود آید. در مواردی که میکروب عامل بیماری باشد، رعایت نکردن بهداشت معمولاً علت آن است مثلاً اگر هنگام نظافت، ناحیة‌ تناسلی از عقب به جلو شسته شود میکروبهای موجود در مقعد به این ناحیه می‌رسند و می‌توانند عفونت ایجاد کنند. برای پیشگیری همیشه باید ناحیة تناسلی را از جلو به عقب بشورید. ازعوامل دیگر، بیماریهای مقاربتی در زنانی است که از نظر جنسی فعال هستند. علامت التهاب این ناحیه، قرمزی، خارش ناحیة تناسلی و خروج ترشحات از واژن است که می‌تواند بد بو باشد. برای تشخیص و درمان این مشکل باید به پزشک مراجعه نمایید

خونریزی غیر طبیعی از واژن، یعنی خونریزی غیر از زمان قاعدگی. علت معمولاً وجود یک جسم خارجی مانند یک تکه دستمال کاغذی باقیمانده درون واژن است. گاهی علت وارد شدن ضربه به ناحیه است. برای تشخیص و درمان این مشکل باید به پزشک مراجعه نمایید

حاملگی نابجا:

گاهی تخمک بارور شده به سمت رحم حرکت نمی‌کند و مثلاً در داخل لوله فالوپ (لوله رحم) به سرعت شروع به رشد می‌کند و یا اصلاً وارد لولة‌ فالوپ نمی‌شود و در محوطة لگن شروع به رشد می‌کند که به آن حاملگی نابجا می‌گویند. علامت اصلی آن درد شکم در زنی است که احتمال بارداری دارد. مراجعه هر چه سریعتر به پزشک لازم است زیرا که برای درمان آن ممکن است جراحی مورد نیاز باشد.

آندومتریوز:

آندومتریوز زمانی است که بخشی از بافت آندومتر رحم (بافتی که داخل رحم را می پوشاند) در جایی دیگر مانند داخل لوله‌های رحمی یا در حفرة لگن قرار می‌گیرد و بنابراین مانند آندومتر طبیعی در طی خونریزی قاعدگی ، خونریزی می کند و منجر به علائمی مانند خونریزیهای غیر طبیعی از واژن، قاعدگیهای بسیار دردناک، درد عمومی در ناحیة لگن و یا درد در هنگام اجابت مزاج یا نزدیکی می شود.

کیست تخمدان:

زمانی است که حفره‌ای غیر طبیعی در درون تخمدان ایجاد شود و در داخل آن مایع جمع شود.

کیست تخمدان نسبتا شایع است و اکثر آنها تا زمانیکه کوچک باشند مشکلی ایجاد نمی‌کنند امّا در صورتیکه این کیست شروع به بزرگ شدن کند می‌تواند درد شکمی ایجاد کند و در داخل خود خونریزی کند. کیست تخمدان در اکثر موارد خودبخود از بین می‌رود و درمان خاصی نمی‌خواهد ولی در صورتیکه علامت دار شود ممکن است پزشک تصمیم بگیرد که مدتی قرض جلوگیری از بارداری به بیمار بدهد تا کیست کوچک شود. در بعضی موارد نیز با جراحی کیست خارج می‌شود

حالتی دیگر نیز وجود دارد که شایع نیست و بیماری پلی کیستیک تخمدان نامیده می‌شود. این بیماری یک نوع بیماری غدد است. تعداد زیادی کیست در داخل هر دو تخمدان ایجاد می‌شوند و از خود هورمون مردانه ترشح می‌کنند که باعث تغییرات غیرطبیعی در بدن زن می‌شود مثلاً‌ نظم قاعدگی او را به هم می‌زند. این بیماری اکثراً در سنین نوجوانی خود را نشان می‌دهد و بر اساس شدت و نوع بیماری درمان برای تنظیم هورمونهای بدن انجام می‌شود

اختلالات قاعدگی

یک سیکل (دوره) قاعدگی طبیعی معمولا بین ۲۱ تا ۳۵ روز طول می کشد. در صورتیکه زمان یک سیکل کمتر از ۲۱ روز یا بیشتر از ۳۵ روز باشد، باید برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه نمایید. طول یک سیکل قاعدگی تعداد روزها از زمان اولین روز شروع خونریزی تا اولین روز شروع خونریزی در سیکل بعد است

طول سیکلهای قاعدگی معمولا با اختلاف یک یا دو روز از یک سیکل به سیکل دیگر متفاوت است . بخصوص در سنین پایین تر و در اوایل بلوغ این نامنظمی بیشتر دیده می شود و معمولا با افزایش سن، نظم سیکلها افزایش می یابد. در صورتیکه سیکلهای تقریبا منظم داشته اید و اخیرا اختلاف تعداد روزهای سیکلها از یک سیکل به سیکل دیگر بیشتر از ۷ روز شده است و این نامنظمی در چند ماه متوالی وجود داشته باشد باید به پزشک مراجعه نمایید

مقدار کل خونریزی قاعدگی در هر سیکل معمولا بطور متوسط ۳۵ میلی لیتر (کمتر از نصف استکان) و حداکثر ۸۰ میلی لیتر است. یکی از راههای تخمین میزان خون قاعدگی، جمع آوری نوارهای مورد استفاده در یک کیسه نایلونی کاملا دربسته و وزن کردن آن و سپس کم کردن وزن بدست آمده از وزن نوارهای خشک است. در صورتیکه میزان خونریزی بیش از ۸۰ میلی لیتر باشد، برای بررسی بیشتر باید به پزشک مراجعه کنید. در صورت تأخیر در درمان ممکن است کم خون شوید. همچنین درصورتیکه در ظرف ۲ ساعت نیاز به تعویض نوار بهداشتی داشته باشید، نشاندهنده خونریزی زیاد است و باید بررسی گردد

یک قاعدگی طبیعی نباید بیش از ۷ روز به طول بینجامد. در صورت طولانی شدن خونریزی قاعدگی بررسی پزشکی لازم است

آمنوره زمانی است که دختری ۱۶ سال دارد ولی تا کنون قاعده نشده است و یا سه سال از زمان بلوغ او می‌گذرد ولی هنوز قاعده نشده است و یا علایم بلوغ را تا سن ۱۴ سالگی از خود نشان نداده است. همچنین در کسی که قبلاً قاعده شده است ولی برای مدت طولانی دیگر بدون آنکه حامله باشد، قاعده نشده است. در این موارد بررسی پزشکی مورد نیاز است

ساختارهای داخلی دستگاه تناسلی زن (تخمدان ها، لوله های حمل تخمک، رحم و مهبل) در یک سوم پایینی شکم قرار دارند. تخمدان ها، حاوی فولیکول هایی هستند که تخمک ها (سلول هایی که با اسپرم مرد ترکیب شده، نوزاد ایجاد می کنند) را در خود نگه می دارند. هر ماه یک تخمک بالغ شده، از تخمدان رها می شود؛ شیپور (فیمبریا) تخمک را به داخل لوله حمل تخمک هدایت می کند و از آنجا تخمک به طرف رحم رانده می شود. مهبل که مسیری با جدار عضلانی است، ارتباط رحم را با خارج بدن برقرار می سازد. ساختارهای خارجی که مجموعاً فرج نام دارند، شامل کلیتوریس حساس و چین های پوستی به نام لب هستند که ورودی مهبل و پیشابراه را محافظت می کنند. غدد بارتولن که مایعی را برای لیز کردن در حین مقاربت جنسی ترشح می کنند، درست در داخل ورودی مهبل قرار دارند.

تغییرات حاصل از بلوغ در دختران

بلوغ دوره ای است که در طی آن، مشخصات جنسی ایجاد و اعضای تناسلی بالغ می شوند. در دختران، بلوغ بین‌‌۱۰ تا ۱۴ ‌سالگی شروع می شود و۳ ‌تا ۴ ‌سال طول می کشد. غده هیپوفیز شروع به ترشح هورمون هایی می کند که تخمدان ها را برای تولید هورمون های جنسی زنانه یعنی استروژن و پروژسترون، تحریک می کنند. این هورمون ها باعث ایجاد تغییرات فیزیکی از جمله بزرگی پستان ها و لگن ها و رشد موهای عانه و زیر بغل می شوند و به دنبال آن، تخمک گذاری و قاعدگی را تحریک می کنند.

قاعدگی
در طول چرخه قاعدگی، بدن زن برای بارداری احتمالی آماده می شود. این چرخه به وسیله ۴ هورمون تنظیم می شود. هورمون تحریک کننده فولیکول و هورمون لوتئینی که از غده هیپوفیز ترشح می شوند، باعث بلوغ یک تخمک در یک فولیکول و آزاد شدن آن می شود. تخمک و فولیکول آن، استروژن و پروژسترون ترشح می کنند که باعث ضخیم شدن مخاط رحم می شوند. اگر یک تخمک بارور شود، خود را وارد سطوح داخلی رحم می کند و اگر بارور نشود، در طول قاعدگی به همراه خون و سلول های حاصل از مخاط داخلی رحم، از بدن خارج می شود. این چرخه حدود ۲۸ ‌روز طول می کشد ولی مدت زمان آن ممکن است از ماهی تا ماه دیگر و از زنی به زن دیگر فرق کند. یک چرخه قاعدگی کامل
این تصویر تغییرات حاصل در آندومتر(مخاط رحم) و تخمـدان را در طی چرخـه قاعدگی نشـان می دهد. تخمک می تواند در زمان تخمک گذاری که از فولیکول آزاد می شود، به وسیله یک اسپرم بارور گردد

نقش پستان ها
پستان ها در تحریک جنسی نقش دارند و نقش اصلی آنها تولید شیر برای نوزادان است. در طول بلوغ، هورمون استروژن باعث رشد و تکامل پستان ها می شود. در طول بارداری، تغییرات هورمونی، پستان ها را باز هم بزرگتر می کنند و در اواخر بارداری، تولید شیر را درغده هایی به نام لوبول تحریک می کنند. این غده ها به مجاری وصل می شوند که به کانال هایی به نام آمپول ختم می شوند. آمپول در سطح نوک پستان به بیرون باز می شود. بقیه بافت پستان عمدتاً چربی است و مقدار کمی بافت همبند نیز دارد که به نگهداری پستان کمک می کند.
ساختار پستان
پستان ها عمدتاً از لوبول ها و مجاری شیر به همراه چربی و بافت همبند تشکیل می گردند. شیر از نوک پستان خارج می شود. ناحیه تیره اطراف نوک پستان آرئول نام دارد. یائسگی
یائسگی زمانی است که چرخه قاعدگی متوقف می شود این امر معمولاً بین۴۵ ‌تا۵۵ ‌سالگی رخ می دهد. تخمدان ها دیگر به هورمون تحریک کننده فولیکول پاسخ نمی دهند و هورمون های جنسی زنانه (استروژن و پروژسترون) کمتری تولید می کنند. در نتیجه، تخمک گذاری و قاعدگی خاتمه می یابد. به محض این که زنـی به مرحـله یائسگی برسد، دیـگر بارور محسوب نمی شود. درست در سال های قبل و بعد از یائسگی، تغییرات هورمونی باعث ایجاد علایمی چون نوسان خلق، گر گرفتگی، خشکی مهبل و عرق کردن شبانه می گردد. یائسگی ممکن است منجر به تغییرات فیزیکی طولانی مدت مثل پوکی استخوان شود
استخوان دچار پوکی
هورمون جنسی استروژن برای تقویت استخوان ها لازم است. غلظت پایین استروژن پس از یائسگی می تواند منجر به پوکی استخوان شود که همان گونه که در این تصویر میکروسکوپی نشان داده شده است، یک بیماری است که در آن استخوان ها تراکم خود را از دست می دهند و ممکن است نازک و شکننده شوند.

علایم و تشخیص بیماریهای منتقله جنسی و درمان آنها

اگر شما در معرض ابتلا به بیماریهای منتقله جنسی هستید، باید در فواصلی از نظر این بیماریها بررسی گردید زیرا همانطور که گفته شد ممکن است برخی از این بیماریها حتی بدون هیچ علامتی فرد را مبتلا کنند. همچنین بسیار مهم و لازم است که شما علایم شایع این بیماریها را بدانید تا در صورت مشاهدة آنها، حتی با وجودیکه علایم به نظر شما خفیف باشد، بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید.
بعضی از علایم شایع این بیماریها عبارتند از:

•سوزش در ناحیة تناسلی
•خارش در ناحیة تناسلی
•خارج شدن ترشحات از پیشابراه و یا واژن
•زخم در ناحیة تناسلی، دهان و یا مقعد
•زگیل در ناحیة تناسلی و یا مقعد
•لمس توده در ناحیة تناسلی و یا مقعد
•بوی بد و متعفن از ناحیة تناسلی
•تخلیه مدفوع دردناک
مجدداً قابل تأکید است که از آنجا که در بسیاری از موارد این بیماریها می توانند بدون علامت ظاهر شوند، لازم است که افراد در معرض خطر دائماً از نظر این بیماریها بررسی شوند. بسیاری از علایم مانند: زخمها، دانه‌های پوستی و ترشحات ممکن است برای مدتی خاموش شوند که این به معنای درمان بیماری نیست. بسیاری از ویروسها ممکن است دوره‌ای بدون علامت و دوره‌ای علامت‌دار شوند و در هر حال در بدن باشند.
پزشک معمولاً بعد از گرفتن شرح حالی از نحوة فعالیت جنسی، به دقت ناحیة تناسلی، مقعد و دهان را معاینه می‌کند و ممکن است از ترشحات و یا زخمهای باز نمونه بگیرد. گاهی نیاز به آزمایش ادرار می‌شود و یا ممکن است به آزمایش خون نیار باشد.
در صورتیکه پزشک به شما گفت که شما مبتلا به یک عفونت منتقلة جنسی شده‌اید، ‌می‌بایستی شریک جنسی خود را مطلع نمایید تا این فرصت را به او بدهید که او نیز مورد بررسی و در صورت نیاز درمان به موقع قرار گیرد. اگر به شریک جنسی خود اطلاع ندهید، او در صورت ابتلا در معرض بیماری خطرناک‌تر قرار می‌گیرد و شما نیز ممکن است خود مجدداً آلوده شوید

درمان و پیشگیری بیماریهای منتقله جنسی
درمان بر اساس تشخیص دقیق نوع بیماری توسط پزشک به شما پیشنهاد می‌گردد. بیماریهایی که توسط باکتری و انگل بوجود می‌آیند مانند: سوزاک، سفلیس، کلامیدیا و شپش عانه معمولاً با درمان آنتی‌بیوتیک و درمان مخصوص به راحتی درمان می‌شوند.
بیماریهایی که توسط ویروسها منتقل می‌شوند مانند: هپاتیت، ایدز و زگیل تناسلی قابل درمان کامل با دارو نیست و درمانهای موجود به کنترل بیماری کمک می‌کند و ممکن است موفقیت‌آمیز نباشند.
در صورتیکه تاکنون هیچ تماس جنسی نداشته‌اید، به هیچ عنوان در معرض ابتلا به بیماریهای منتقله جنسی نیستید. با این وجود، بعضی از بیماریها مانند: ایدز و هپاتیت از طریق سوزن آلوده نیز قابل انتقال هستند.
اگرتنها یک شریک جنسی دارید که او نیز شریک جنسی دیگری ندارد و هیچیک قبلا نیز به این بیماریها مبتلا نشده اید، شما در معرض ابتلا به این بیماریها نیستید مشروط به اینکه رابطة جنسی مقعدی و یا دهانی نداشته باشید.
کسانی که شرکای جنسی متعدد دارند به خصوص زمانیکه از تاریخچة جنسی آنان مطلع نیستند بسیار در معرض ابتلا به این بیماریها هستند

در زیر ۷ توصیه‌ برای پیشگیری از ابتلا به بیماریهای منتقله جنسی پیشنهاد می‌شود:
۱) همیشه و به درستی از کاندوم مردانه استفاده نمایید. استفاده از کاندوم ۱۰۰% تضمین کننده عدم ابتلا به بیماریهای منتقله جنسی نیست (بخصوص زمانیکه به درستی و همیشه استفاده نشوند) ولی خطر ابتلا به این بیماریها را بسیار کاهش می‌دهد.

۲) بعد از تماس جنسی، ناحیة خارجی تناسلی را با آب و صابون بشورید. شستن و دوش داخل واژن نه تنها کمکی به پیشگیری از بیماریهای منتقله جنسی و یا جلوگیری از بارداری نمی کند، بلکه با از بین بردن سدهای دفاعی طبیعی بدن، خطر این عفونتها و گسترش آن به مناطق بالاتر را اضافه می کند. پس منظور تنها شستشوی دستگاه تناسلی خارجی (مردانه، زنانه) است.

۳) بعد از تماس جنسی، ادرار کنید تا برخی از باکتریهای وارد شده خارج شوند.

۴) در حین قاعدگی، تماس جنسی نداشته باشید در این زمان مستعد انتقال عفونت هستید.

۵) از نزدیکی از راه مقعد اجتناب کنید. درون مقعد و رکتوم میکروبهای فراوانی وجود دارد که می‌تواند عامل بیماریهای منتقله جنسی در مرد و زن باشند. دهان، ناحیة تناسلی مرد و ناحیةتناسلی زن نبایستی با شیء و بخشی از بدن مانند آلت تناسلی مرد که در تماس با مقعد یا رکتوم بوده است تماس پیدا کند در غیر اینصورت خطر عفونت وجود دارد.

۶) از تمیز کردن واژن با دوش اجتناب کنید زیرا که بدینوسیله بسیاری از باکتریهای محافظتی را از بین می‌برید و خطر ابتلا به بیماریهای منتقله جنسی را افزایش می‌دهید.

۷) در هنگام تماس جنسی از چرب کننده‌ها استفاده نمایید و بدینوسیله خطر آسیب مخاطی را کاهش دهید. توجه داشته باشید که اگر از کاندوم استفاده می کنید از استفاده همزمان از چرب کننده های با پایه نفتی مانند وازلین و یا روغن بچه همراه کاندوم اجتناب کنید زیرا که این مواد باعث از بین بردن کاندوم می شوند و در نتیجه خطر حاملگی ناخواسته و انتقال بیماریهای منتقله جنسی وجود دارد. برای چرب کردن می بایستی از مواد با پایه آبی مانند ژل پزشکی استفاده نمایید

مرجع کامل تغذیه در دوران بارداری

در دوران بارداری رژیم غذایی کامل و کافی ، سلامت و زیبایی شما را حفظ می کند و رشد نوزادتان را تأمین می کند . در قدیم عقیده داشتند که خوراک زن حامله بایستی دو برابر غذای زن عادی باشد ، البته درست است که زن حامله به مقدار بیشتری غذا احتیاج دارد ولی خوراک روزانه او نباید از حد معینی تجاوز کند زیرا زیاده روی در غذا نه تنها مفید نیست بلکه زیان آور است .

بدون شک یکی از بزرگترین آرزوهای تمامی‌زنان، داشتن نوزادی سالم و تندرست است.به این جهت تمامی‌مادران سعی بر آن دارند تا عوامل مؤثر بر بهبود روند بارداری و نتیجه آن را مورد بررسی قرار دهند و تا جای ممکن از عوامل زیان‌آور دوری جویند.تغییرات زیادی در اثر بارداری در بدن مادر به وجود می‌آید و عوامل زیادی در تعیین روند صحیح بارداری و نتیجه بارداری موثر هستند. یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین نکات، تغذیه مادر باردار می‌باشد.

زیرا رشد و نمو کامل جنین رابطه تنگاتنگی با تغذیه مادر داشته، تامین نیازهای او با دریافت مواد مغذی مادر عجین شده، تنها راه برآوردن نیازهای انرژی و ساختاری او به واسطه جفت است.به علاوه تغییرات فیزیولوژیک خاص این دوران را نیز باید مد نظر داشت چرا که متابولیسم موادغذایی و حتی نیاز به آنها در این مدت تغییر می یابد.اهمیت و ارزش غذا بستگی به نوع آن دارد نه به مقدار آن . مقدار غذای مصرفی روزانه متفاوت است و تا حدی با قد ، وزن و اشتهای زن ارتباط دارد .برخی از زنان باردار از ترس این که اگر غذای زیاد بخورند نوزادشان بزرگ می شود سعی می کنند که از میزان عادی خوراک روزانه خود بکاهند و برعکس گروهی دیگر از مادران برای این که نوزادشان کوچک نشود در خوردن غذا زیاده روی می کنند .در ماههای اول بارداری اشتها به غذا معمولا کم می شود ولی میل به خوردن بعضی از غذاها به علت ویار زیادتر می شود و در نتیجه عدم تعادلی در نوع و مقدار غذای مصرفی به وجود می آید و اگر رژیم مناسبی برای زن باردار انتخاب نشود وضع تغذیه به هم می خورد و عوارض گوناگونی ظاهر می شود . با پیشرفت غذا بارداری اشتهای زن به غذا زیادی می شود و حتی گاه به حدی می رسد که به اجبار باید از میزان عادی غذا نیز کم کرد.غذایی که زن باردار میل می کند بعد از هضم جذب می شود و وارد جریان خون می گردد و سپس مورد استفاده بدن و جنین قرار می گیرد . در برنامه غذایی روزانه علاوه بر مواد قندی ، چربی و نشاسته ای که حرارت و انرژی تولید می کنند مواد دیگری از قبیل ویتامین ها و مواد معدنی وجود دارند که برای فعالیت سلولهای بدن بسیار مفیدند و کمبود آنها در بدن ایجاد ناراحتی می کنند .کلسیم یکی از مهمترین مواد معدنی است که همرا با مواد پروتئینی برای تشکیل اسکلت استخوانی جنین بسیار اهمیت دارد . مواد معدنی و ویتامینها به مقدار فراوان در انواع سبزی و میوه وجود دارد ولی از آنجا که اینن مواد احتیاجات زن را در موقع بارداری تأمین نمی کنند ، مادران باردار علاوه بر مقداری که برای بدن خود لازم دارند باید از مواد یاد شده نیز استفاده کنند تا احتیاجات جنین بر طرف گردد .

خوراک روزانه زن باردار از نظر اهمیت و ارزش غذایی به هفت گروه تقسیم می کنند:

گروه اول :

شامل شیر و مواد ترکیب شده از شیر . شیر به دلایل زیر کاملترین و سالمترین غذای طبیعی محسوب می شود

۱ ) مقدار زیادی مواد معدنی مختلف چون کلسیم و فسفر دارد که برای تشکیل استخوان ها و دندان نوزاد لازم است .

۲ ) یک منبع بسیار عالی از پروتئین استت که به راحتی هضم و جذب می شود و برای ساختن بافتهای بدن مورد استفاده قرار می گیرد

۳ ) دارای مقدار زیادی ویتامین های گوناگون است ، مانند ویتامین A که برای رشد و تکامل جنین لازم است و همچنین ویتامین B .

مصرف روزانه شیر به طور متوسط یک لیتر و یا دو پیمانه در روز است که می توان به صورت ساده ، سرد و یا گرم و یا مخلوط با کاکائو میل نمود . شیر پاستوریزه از شیر خشک به مراتب بهتر است .

گروهی از زنان باردار از ترس چاق شدن از خوردن شیر خوداری می کنند . مسلما مقدار چربی در شیر چندان زیاد نیست به خصوص اگر شیر به تنهایی بخواهد جای غذای معمولی را بگیرد ، کالری لازم برای سوخت بدن تأمین می شود و زن لاغر می شود در حقیقت چاقی زن مربوط به مواد دیگر نشاستهای و قندی است که همراه با شیر مصرف می شوند .

بهترین غذای جانشین شیر ، پنیر و ماست هستند . پنیر تمام مواد غذایی شیر به استثنای مواد قندی را با غلظت زیاد در خود دارد و بنابراین بهتر است که با مواد قندی مصرف شود . ماست هم به خصوص در فصل تابستان بسیار مطبوع است و خاصیت غذایی زیادی همانند شیر دارد .

گروه دوم : شامل سبزی های سبز و زرد مانند اسفناج ، کاهو ، انواع لوبیا ، عدس ، نخود فرنگی ، فلفل سبز و قرمز، انواع کلم ، ترب ، هویج ، کدو و سیب زمینی .

از میان سبزی های یاد شده کلم و اسفناج به سبب داشتن مقدار کافی آهن و ویتامین بر انواع دیگر برتری دارد . همه این سبزیها که سرشار از ویتامین های گروه A و مواد معدنیهستند به طور خام ، در سالاد و یا به صورت پخته مصرف می شوند ولی باید دقت کرد که به مدت کوتاه و در آب کم حرارت داده شود تا زیاد پخته نشود و ویتامین های موجود در آنها در اثر حرارت از بین نرود . آبی که از پختن سبزی به دست می آید چون دارای مقدار زیادی ویتامین و مواد معدنی است نباید دور ریخته شود و بهتر است که با سوپ مصرف شود .

گروه سوم : شامل سبزی هایی مانند کلم خام ، گوجه فرنگی و میوه های تازه و مرکبات .

این مواد که دارای ویتامین C می باشند بایستی دو مرتبه و یا بیشتر در روز مصرف شوند . این ویتامین به مقدار فراوان در پرتقال و لیمو و دارابی و در گوجه فرنگی و سرانجام در کلم خام یافت می شود . در موقع بارداری ، احتیاج بدن به ویتامین دو برابر می شود و به همین جهت زنان باردار باید انواع میوه و سبزی بیشتر مصرف کنند .

برخی از زیباشناسان اعتقاد دارند که لطافت پوست ، قیافه شاداب و چهره زیبا ارتباط زیاد با مواد غذایی دارد که بیشتر از میوه ها و سبزیهای خام و تازه تشکیل شده باشد .

گروه چهارم : شامل گوشت ، جوجه ، ماهی و تخم مرغ .

این مواد پروتئینی در زمان حاملگی به منظور رشد جنین ، جفت ، رحم پستان و افزایش حجم خون مادر باید مصرف شوند .

یک یا دو عدد تخم مرغ برای زن باردار هر روز صبح غذای خوبی است ، زیرا در زرده تخم مرغ مقادیر زیادی آهن ، ویتامین و مواد تشکیل دهنده بافتهای بدن وجود دارد . آهن یکی از عناصر لازم برای تشکیل هموگلبین یا ماده اصلی گلبول قرمز خون می باشد و در حقیقت همین ماده است که باعث قرمزی خون می شود و اشخاصی که آهن بدنشان کم است به علت کمبود هموگلبین کم خون می شوند و رنگ پریده به نظر می رسند . در ماههای آخر بارداری مادران مقادیر زیادی از آهن را که از راه غذا جذب می نمایند به جنین داخل شکمشان منتقل می کنند و در نتیجه گروه نسبتا زیادی از آنان به علت کمبود جذب آهن در بدن مبتلا به کم خونی می شوند . جنین از طرف دیگر مقادیر زیادی از آهن را در کبد خود ذخیره می کند تا برای مدت چند ماه پس از تولد که تنها به وسیله شیر تغذیه می کند از ذخیره آهن برای رفع احتیاج بدن خود استفاده کند .

در گذشته خوردن گوشت را برای زنان باردار مضر می دانستند به همین دلیل کم خونی ها و سایر بیماریها ی دیگر به علت کمبود مواد پروتئینی در بدن فراوان دیده می شد .

امروزه ، اغلب پزشکان معتقدند که مقدار متعادل گوشت در غذای روزانه نه تنها ضرری ندارد بلکه مفید نیز می باشد . از گوشت گاو و گوساله و گوسفند می توان به صورت کباب و یا غذای پختنی مطابق سلیقه و ذوق شخصی استفاده کرد . ماهی آزاد هم غذایی مطبوع و مغذی است بشرط این که شور نباشد . جگر به صورت کباب و یا نیم پز

هفته ای یک بار در برنامه غذایی شما مفید است زیرا علاوه بر ارزش غذایی ، به علت داشتن مواد معدنی و عناصری مانند آهن و مس که در تشکیل خون به کار می روند مقدار قابل ملاحظه ای ویتامین های گوناگون دارد که در مجموع برای جلوگیری و درمان کم خونی مفید است .

گروه پنجم : شامل نان ، جوانه گندم و حبوبات .

نانی که از آرد گندم و پوست آن تهیه می شود به رنگ زرد مایل به قهوه ای است و ارزش غذایی و ویتامین زیاد دارد ولی نانی که از آرد سفید به دست می آید ارزش غذایی کمتری دارد زیرا در پوست گندم مقدار زیادی آهن و ویتامین ها ی گوناگون از گروه B و E یافت می شود .

کمی ویتامین B در بدن انسان سبب ورم و درد اعصاب ، کم اشتهایی و حالت تهوع و اختلالات گوارشی می شود . در موقع بارداری احتیاج بدن به ویتامین زیادتر می شود .

بنا به عقیده بسیاری از پزشکان کمبود ویتامین B و E در نیمه اول بارداری در انسان سبب سقط جنین و در نیمه دوم بارداری سبب تندرستی نوزاد می شوند . بنابراین لازم است علاوه بر نان سفید از نانهای دارای پوست غلات مانند جو ، نان سیاه و یا انواع بیسکویت های سبوس دار استفاده کرد .

آردهایی که امروزه با آسیابهای ماشینی تهیه می شوند به اندازه کافی ویتامین ندارند و بنابراین ارزش غذایی آنها کمتر است ولی آردی که در قدیم توسط آسیاب های سیگی تهیه می شد چون شامل قسمت داخلی و خارجی گندم بود مقدار ویتامینش زیادتر و در نتیجه مقوی تر بود .

گروه ششم : شامل سیب زمینی و انواع سبزی مانند کاهو ، گل کلم ، ذرت ، خیار ، قارچ ، پیاز ، ترب ، چقندر ، بادمجان ، ریواس ، کدو و سرانجام انواع میوه فصل .

این دسته از سبزی ها به علت دارا بودن مواد قندی دارای ارزش غذایی بالا و علاوه بر آن مقدار زیادی ویتامین های گوناگون هستند .

گروه هفتم : شامل مواد روغنی ، انواع کره گیاهی و کره حیوانی .

کره به علت دارا بودن چربی و طعم مطلوب زیاد مصرف می شود مخصوصا اگر همراه با نان باشد چون حرارت زیاد تولید می کند پر انرژی است و از طرف دیگر دارای مقدار زیادی ویتامین نیز هست .

موقعی که وزن بدن شما در موقع بارداری از حد معمول تجاوز می کند باید از خوردن غذاهای بسیار چرب پرهیز کنید زیرا علاوه بر این که دستگاه گوارش قادر به هضم و جذب چربی اضافی نیست ، بدن نیز مقدار اضافی را به حالت چربی در خود ذخیره کرده و این امر سبب چاقی زیاده از حد می شود . پس مصرف چربی ها در دوران بارداری باید در کمال احتیاط صورت گیرد .

صورت غذایی روزانه زنان باردار

۱ ) شیر نیم تا یک لیتر در روز

۲ ) حدود ۲۰۰ گرم پنیر

۳ ) گوشت معمولی ، جوجه ، ماهی ، تخم مرغ و جگر سیاه هفته یک بار ( یک وعده یا بیشتر )

۴ ) سبزی های با برگ سبز و یا سبزی های زرد ( یک وعده یا بیشتر )

۵ ) سیب زمینی ، انواع سبزی ، میوه به صورت مرکبات و میوه های فصل ، گوجه فرنگی ، کلم خام (دو وعده یا بیشتر )

۶ ) مقداری کره در هر وعده غذایی

۷ ) برنج و انواع حبوبات به میزان متوسط در یک وعده غذا

۸ ) نان سبوس دار یک برش در هر وعده غذا

۹ ) آب میوه تازه مانند پرتقال ، سیب ، انار و انگور

۱۰ ) آهن به شکل فروس سولفات

۱۱ ) آب معدنی دو فنجان در روز ، چای کمرنگ سه بار در روز

ویتامین (د) :

یکی از مهمترین ویتامین های لازم هنگام بارداری است زیرا بدن انسان به وسیله این ویتامین قادر است کلسیم و فسفر را از خارج بگیرد و تبدیل به استخوان بکند . اسکلت استخوانی و دندان نوزاد در داخل رحم احتیاج به کلسیم دارد و بنابرین وجود این ویتامین برای جذب کلسیم لازم است .

ویتامین D به مقدار زیاد در روغن ماهی وجود دارد و علاوه بر آن نور آفتاب نیز منبعی طبیعی و بسیار خوب برای تولیر ویتامین D در بدن است زیرا اگر برای مدت طولانی در معرض نور خورشید قرار بگیرید بعضی از چربیهای موجود در زیر پوست به ویتامین تبدیل می شوند و بنابراین موقع زمستان که آفتاب کم است و در بعضی از کشورها که آفتاب زیاد نیست تجویز روغن ماهی و یا ویتامین D برای زنان باردار در نیمه دوم بارداری ضروری است .

پرهیز غذایی در دوران بارداری:

تا زمانی که اشتهای کافی به غذا دارید و دوران بارداری را بدون ناراحتی طی می کنید معمولا نیاز به پرهیز ندارید و می توانید هر غذایی را که دوست داشته باشید میل کنید ولی دو نکته را باید همیشه در نظر داشته باشید .

۱ ) از خوردن غذاهای خیلی چرب و سنگین هضم مانند غذاهای سرخ کرده ، شیرینی های تازه و خامه دار ، ماهی های دودی و همچنین سبزی های فراوان خوداری کنید زیرا معده و سایر قسمتهای دسگاه گوارش به علت فشار رحم آن طوری که باید و شاید عمل هضم و جذب غذاها را انجام نمی دهند و ممکن است دچار سوء هاضمه شوید .

۲ ) از خوردن غذا های شور پرهیز کنید زیرا نمک بعد از آن که وارد خون شد از راه کلیه ها دفع می شود و چون هنگام بارداری دفع نمک به راحتی صورت نمی گیرد مقدار زیادی از آن در بافت های گوناگون بدن جمع می شود و آب را به خود می گیرد و بدین ترتیب باعث می شود قسمت های مختلف بدن ورم کنند . به همان نسبت که میزان مصرف نمک غذا اضافه می شود وزن بدن هم به علت تورم دست و پا زیادتر می گردد .

تا زمانی که علایم مسمومیت بارداری مانند بالا رفتن فشار خون ، تورم شدید اعضا و صورت و آلبومین در ادرار ظاهر نشده اند رژیم غذایی سخت ضروری نیست ولی با پیدا شدن یکی از این علایم فوق رژیم غذایی کم نمک و یا بی نمک لازم خواهد بود .

به خاطر داشته باشید که رژیم غذایی کم نمک این گونه نیست که از مقدار نمکی که به غذایتان اضافه می کنید بکاهید بلکه باید از خوردن غذاهای پر نمک مانند کالباس ، سوسیس ، ماهی دودی ، کباب شور ، خیار شور و آجیل خودداری کنید . برای اینکه غذای شما طعم مطلوبی داشته باشد می توانید از بعضی نمک های طبی که شور هستند ولی خاصیت نمکهای مورد مصرف در غذا را ندارند استفاده کنید . با رعایت رژیم غذایی کم نمک وزن بدن کاهش پیدا می کند و ورم اعضا نیز از بین می رود در صورتی که این علایم بر طرف نشد با مصرف داروهایی که ادرار را زیاد می کنند مقدار زیادی نمک از بدن دفع می شود و وزن بدن پایین می آید .

چربی :

غذاهای بسیار چرب و سرخ کرده علاوه بر این که هضمشان مشکل است سبب چاقی زیادتر از حد نیز می گردند . بنابراین موقعی که وزن بدن از اندازه طبیعی زیادتر می شود لازم است غذای مصرفی شما نیز کم چربی باشد . چاقی که مربوط به ذخیره چربی در بدن باشد بعد از زایمان به سختی از بین می رود و گاهی مدتها طول می کشد تا وزن بدن تا حد معمول کاهش پیدا کند .

مایعات :

در فصل تابستان مقدار مصرف آب روزانه به علت گرمی هوا و عرق کردن افزایش می یابد و بنابراین صرف مایعات فراوان ضرری ندارد ولی هنگامی که هوا گرم نیست ۴ تا ۵ لیوان آب در روز کافی است . در مواقعی که ورم دست و پا زیاد می شود و یا وزن بدن ناگهانی افزایش می یابد نباید در مصرف آّب و مایعات زیاده روی کنید .

آب میوه ، نوشیدنیهای غیر الکلی و دوغ جزء مایعات مناسب محسوب می شوند . مصرف چای و قهوه چنانچه از میزان معمول زیادتر نشود بی ضرر است .

زیاد شدن وزن بدن هنگام بارداری:

در سه ماه اول بارداری وزن بدن تقریبا ثابت می ماند و حتی گاهی اندکی کاهش ۱یدا می کند ولی از سه ماهگی به بعد وزن بدن به تدریج افزایش می یابد به طوری که بعد از شش ماهگی در حدود ۵۰۰ گرم در هفته به وزن اصلی اضافه می شود . وزن کل بدن مجموعا در تمام طول حاملگی به طور متوسط ۶ تا ۱۰ کیلو گرم افزایش پیدا می کند . بنابراین اگر وزن بدن از میزان ۵۰۰ گرم در هفته و یا در مجموع از ۱۰ کیلوگرم در تمام طول بارداری تجاوز کند باید رژیم غذایی کم نمک به کار برد تا علا یم مسمومیت بارداری ظاهر نشوند .

اعداد زیر علت افزایش وزن بدن را در جریان حاملگی نشان می دهند
اعداد زیر علت افزایش وزن بدن را در جریان حاملگی نشان می دهند

۱ – وزن نوزاد ۳۵۰۰ گرم

۲ – وزن جفت ۵۰۰ گرم

۳ – مایع داخل کیسه جفت ۶۰۰ گرم

۴ – اضافه وزن رحم ۹۰۰ گرم

۵ – اضافه حجم خون ۵۰۰ گرم

۶ – اضافه وزن پستان ها ۷۰۰ گرم

و باقی مانده مربوط به جمع شدن ذخیره چربی و زیادی آب در بافتهای بدن است . افزایش وزن تا ۱۲ کیلو گرم تقریبا طبیعی است ولی از این میزان به بالا زیان آور است زیرا ممکن است عوارض گوناگونی مانند کمر درد به علت فشار روی ستون فقرات ، واریس و درد پا به علت فشار روی رگهای اعضای پایین ظاهر گردند و در نتیجه مادر بعد از زایمان به علت جمع شدن چربی در بدن چاق بماند .

بنابراین توجه به این تغییرات وتنظیم یک برنامه غذایی متناسب با آن در این دوران ضروری به نظر می رسد. هر خانم باردار احتیاجات غذایی خود را باید از همه گروه‌های مواد غذایی فراهم کند.در اینجا به طور خلاصه درباره هر گروه صحبت می‌کنیم.

نان:

خانم‌های باردار تقریبا بیشترین نیاز خود را از این گروه فراهم می‌کنند. البته این نکته قابل توجه است که بین نیاز و رفع احتیاج تفاوت قایل شویم.هر خانم در طول حاملگی، روزانه به ۳۰۰ کیلوکالری انرژی بیشتر نیاز دارد.اگر انرژی به میزان کافی نباشد، پروتئین بجای آن که جهت نقش حیاتی خود در رشد و تکامل ذخیره شود، به عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد.غذاهای این گروه دارای مقادیر بالای کربوهیدرات هستند که منبع اولیه انرژی می‌باشند.

حبوبات:
حبوبات یک منبع خوب برای پروتئین هستند که به عنوان سازنده بافت‌های بدن برای مادر و بچه می‌باشد.در طی ۶ ماهه آخر حدود یک کیلوگرم پروتئین توسط مادر ذخیره می‌شود.البته قسمت عمده پروتئین از منابع حیوانی مثل گوشت و مرغ می‌باشد. بسیاری ازحبوبات غنی از آهن و ویتامین B هستند.

نیاز به آهن در جریان حاملگی زیاد می‌شود و از آنجایی که نیاز به آهن درطی چهارماهه اول بارداری کم است، دراین مدت تجویز آهن اضافی ضرورتی ندارد ولی بعد از این باید علاوه بر رعایت رژیم غذایی، قرص آهن نیز مصرف شود.

سبزیجات :

سبزیجات می‌توانند مقدار زیادی از ویتامین‌ها از جمله” آ” و “سی” و مواد معدنی و فیبر را فراهم کنند.یکی از مشکلات خانم‌های باردار در دوران بارداری یبوست است که با مصرف سبزی‌ها این مشکل برطرف می‌شود. نیاز به ویتامین C در حاملگی هفتاد درصد بیشتر از زمان غیرحاملگی است که یک رژیم معمولی خوب به راحتی این مقدار را در اختیار مادر قرار می‌دهد.

کلم، حبوبات، سیب زمینی، اسفناج، دانه‌های سبز و گوجه‌فرنگی غنی از ویتامین “سی” هستند و به جذب آهن موجود در غذاها کمک می‌کنند. بدن ما ذخیره ویتامین “سی”دارد و با مصرف درست مواد غذایی احتیاج به این ویتامین براحتی فراهم می‌شود. سبزیجات سبز تیره و زرد تیره مانند هویج یا زردک، سیب زمینی، فلفل سبز و کلم بروکلی سرشار از ویتامین ” آ” هستند که برای رشد و سلامت بدن مادر و جنین لازم است.

میوه‌ها:

میوه‌هایی مثل پرتقال، گریپ فروت، نارنگی، لیمو و انگور منشا بسیار خوبی برای ویتامین “سی” هستند. هر خانم باردار می‌تواند در روز چندین بار از این گروه استفاده کرده و نیاز خود را به ویتامین‌هایی مثل “آ” و “سی” برآورده کند. بطورمثال آب میوه یا میوه تازه را با صبحانه یا بین غذا، میوه تازه یا خشک یا سالاد میوه را به همراه ناهار و کمپوت میوه را برای دسر و شام مصرف کند.

گوشت:

پروتئین که یک ماده اصلی برای مادر و نوزادش می‌باشد به طور مشخص در این گروه وجود دارد. ویتامینی که تنها در این گروه وجود دارد ویتامین B۱۲ است. در مادرانی که گیاهخوار هستند، ذخایر ویتامین B۱۲ نوزادان آنها پایین است. مصرف مواد گوشتی برای رفع کم خونی و تامین آهن مورد نیاز بدن نیز با اهمیت است این گروه جزو گروه‌های اصلی غذایی برای مادران باردار به حساب می‌آید که باید در وعده‌های غذایی آنها گنجانده شود.

شیر و ماست:

محصولات لبنی میزان زیادی از احتیاجات غذایی را برآورده می‌کنند، بخصوص کلسیم و پروتئین که در این مواد می‌باشد.در طول حاملگی حدود ۳۰ گرم کلسیم در مادر تجمع می‌یابد که اکثر آن در اواخر حاملگی در جنین ذخیره می‌شود.

کلسیم ماده اصلی در تشکیل استخوان و دندان است.اگر جذب کلسیم مادر کافی نباشد، جنین از کلسیم استخوان‌های مادر استفاده می‌کند که این باعث می‌شود مادر در آینده دچار استئوپروز یا پوکی استخوان شود.
هر خانم باردار باید سعی کند در روز حداقل یک لیوان شیر مصرف کند.اگر مادری از مزه شیر راضی نیست، باید آن را با اضافه کردن موادی مانند کاکائو و امثال آن برای خود قابل قبول سازد یا با اضافه کردن آن در سوپ یا پنیر رنده شده یا سالاد و یا هر طریقی دیگر آن را مصرف کند.

البته این شامل آن دسته از افراد که مشکل گوارش داشته قادر به تحمل شیر نیستند نمی‌باشد که در این صورت به جای آن می‌توانند معادل آن یک فنجان ماست یا پنیر استفاده کنند و یا از روش درمان این مشکل بهره ببرند. اگر چه بستنی به علت شیر موجود در آن کلسیم دارد، ولی برای تامین کلسیم لازم

یک خانم باردار باید یک فنجان و نیم از این مواد مصرف شود.زیرا در بستنی علاوه بر شیر مقدار زیادی شکر و هوا هست که این باعث کاهش میزان شیر و کلسیم لازم می‌شود.البته منابع غیرلبنی کلسیم مانند ماهی ساردین و ماهی آزاد نیز می‌باشند.باید توجه داشت که چربی‌ها و روغن و شکر با احتیاط مصرف شوند.

شیر بدون چربی یا کم چربی ماست و پنیر ۳ تا ۴ لیوان ۳۳ تا ۴۲
گوشت،ماکیان، ماهی و
تخم مرغ ۲ واحد (۱۸۰-۱۲۰ گرم) ۲۸ تا ۴۲
سبزی های دارای برگ سبز یا زرد تیره پخته یا خام سبزیهای نشاسته ای شامل سیب زمینی، نخود خشک و حبوبات ۳ تا ۵ واحد، اغلب تمام انواع آن ۶ تا ۱۰
میوه تازه یا کمپوت یا رنگ نارنجی تیره شامل زردآلو، هلو و طالبی ۲تا ۴ واحد، اغلب تمام آنواع آن ۱ تا ۲
غلات کامل و نان های غنی شده و سریال ها(غلات فراورده شده) ۷ واحد یا بیشتر بالاتر از ۱۴
چربی ها و شیرنی ها در حد اعتدال متفاوت
مجموع پروتئین

تغذیه در دوران بارداری:رژیم غذایی زن باردارباید متنوع وپر کالری باشد . بهتر است غذا به دفعات بیشتر وحجم کمتر مصرف شود .مقدار افزایش کالری مصرفی ۳۰۰ کیلو کالری بیش از حالت غیر باردار است به این ترتیب نیاز به کالری که در یک زن غیر باردار ۲۳۰۰ کیلو کالری است در بارداری به ۲۶۰۰ کیلو کالری افزایش می یابد . نیاز روزانه آهن در طی بارداری ۳۰ میلی گرم در روز است و از ماه چهارم بارداری که زمان خونسازی جنین است بایدمصرف آن شروع شود.اگر بگویم آهن مهمترین نیاز زن باردار است اغراق نکرده ام . جنین مثل یک انگل !!! و پارازیت ،آهن را فعالانه از خون مادر جذب میکند و حتی زمانی که مادر کم خونی شدید دارد جنین کم خون نمی شود و این زن باردار است که در صورت عدم مصرف آهن اگزوژن (یعنی قرص فروس سولفات یا کپسول هماتینیک )دچار افت همو گلوبین وهماتوکریت خون میشود )تاکید میکنم که هیچ غذا یا رژیم غذایی آهن مورد نیاز بارداری را تامین نمیکند وحتما باید آهن اگزوژن مصرف شود .شما خانم باردار در صورتی که :۱-اندام درشتی دارید ۲-دوقلو باردار هستید ۳-کم خونی دارید ۴-تا اواخر حاملگی قرص آهن مصرف نکرده اید یا نامنظم مصرف کرده اید ،باید دو برابر مقدار معمول آهن دریافت کنید .برای تامین کلسیم بدن در طی حاملگی باید روزی نیم الی یک لیتر (یعنی دو الی چهار لیوان)شیر یا معادل آن ماست مصرف کنید .

در رژیم غذایی شما باید پروتئینها ی حیوانی(تخم مرغ ، گوشت قرمز وسفید) ویتامینهاو کربوهیدرات بمقدار کافی وجود داشته باشد و بهتر است در مصرف حبوبات بعلت ایجاد مشکلات گوارشی زیاده روی نکنید .

سندرم قبل از قاعدگی

PMS چیست و چه کسانی به آن مبتلا می شوند ؟

PMS مخفف ( premenstrual Syndrom ) یا سندرم قبل از قاعدگی ( عادت ماهانه ) می باشد . به نحوی که شخص مبتلا به PMS ممکن است انواع وسیعی از علائم را که ظاهراً مرتبط با هم نیستند احساس کند . به همین دلیل تشخیص آن مشکل است . علیرغم وجود علائم بسیار ، هر خانم مبتلا به PMS معمولاً علائمی خاص خود به صورت دوره ای دارد .

محققین اظهار می کنند که ۴۰ درصد زنان در سن باروری به PMS مبتلا می شوند . در مورد بسیاری PMS دلیل مشخصی ندارد اما ممکن است پس از تولد فرزند ، بستن لوله های رحم ، برداشتن رحم ، شروع و یا قطع مصرف قرصهای ضدبارداری یا درپی یک استرس به عنوان شوکی برای سیستم غدد درون ریز ظاهر شود . PMS ارثی است . ممکن است با بالا رفتن سن شدت آن بیشتر شود . از آنجا که در این دوران بانوان به درک و همدلی همسران و اطرافیان نیاز دارند و این نیاز می تواند در روابط بین فردی و شغلی افراد تأثیر گذار باشد ، از این رو پرداختن به این موضوع از اهمیت ویژه ای برخوردار است .

علائم PMS کدامند ؟

علائم از خانمی به خانم دیگر متفاوت است و به صورتهای مختلف ظاهر می شود . از خفیف به متوسط و تا حد ناتوانی گسترش می یابند . از مهمترین علائم مرتبط به PMS می توان به موارد زیر اشاره نمود : افسردگی ، کسالت ، خستگی ، زودرنجی ، عصبانیت ناگهانی و احساس خارج از کنترل بودن ، علائم دیگر شامل میگرن یا انواع سردرد ، مشکلات سینوسی ، ورم ، آکنه ، احساس اجبار برای غذاخوردن ، ویار به خوردن شیرینی یا غذاهای پرنمک و شور ، درد مفاصل ، احساس بی عرضگی ، کمردرد ، مشکلات چشمی ، افزایش وزن ، اختلالات روده ای و غش . به علاوه فکر یا اقدام به خودکشی ، ضعف تمرکز ، بدگمانی ، گریه و خشونت را نیز می توان به این علائم اضافه نمود .

با لحاظ نمودن گزارش های خانمها از وضعیت منحصر به فرد خود بیش از ۱۰۰ نشانه PMS مشاهده شده است . کلید تشخیص PMS مشاهده تعدادی از علائم مشخص فوق نمی باشد ، بلکه ظاهر شدن ادواری علائم بطور ماهانه ملاک تشخیص PMS می باشد .

بهر حال تحقیقات انجام شده علائم گسترده سندرم قبل از قاعدگی ( PMS ) را شناسایی نموده است .

این نشانه ها در طبقه بندیهای زیر مشاهده شده اند :

سیستم عصبی :

سردرد ، میگرن ، صرع ، سرگیجه ، غش

ارتوپدی :

کمردرد ، دردمفاصل ، خشکی مفاصل .

عضلانی :

کشیدگی عضلات ، ورم ، درد شکمی ، گرفتگی عضلات ( گرفتگی ماهیچه پا )

روانشناختی :

بی حوصلگی ، گریه ، تنش ، احساس ناامیدی ، وحشت ، خستگی ، پرخاشگری ، عصبانیت ، کسلی و بیحالی ، افسردگی ، اقدام به خودکشی ، سوءرفتار با فرزند ، خودزنی ، اعتیاد و یا سوء مصرف مواد .

بینایی :

ورم ملتحمه ، آب ریزش چشم ، سیاهی دور چشم ، تاری دید .

شنوایی :

گرفتگی صدا ، ( بیماریهای گوش و بینی و حلق ) خارش گلو ،‌التهاب لوزه .

دستگاه ادرار :

التهاب مجاری ادرار ، التهاب مثانه ، تکرر ادرار ، ورم ( جمع شدن آب )

معدی روده ای :

میل شدید به غذا ، درد شدید ، ورم شکمی ،

سینه ها :

درد سینه ها ، بزرگی سینه ها ، فیبروکیستیک ( کیست سینه ) .

دستگاه تنفس :

آب ریزش بینی و سرماخوردگی ، برونشیت ، آسم ، تورم مجاری تنفسی .

خون شناسی :

بیماریهای پوستی ، دانه های پوستی ، کورک ، کهیر ، تبخال .

شیوه های مقابله با این سندرم :

برای خانمهایی که احساس ابتلا به سندرم قبل از قاعدگی دارند ، یا فکر می کنند که ممکن است روزی این مشکل را پیدا کنند ، اطلاعات و اقدامات زیر پیشنهاد می گردد :

زمان PMS :

گر چه علائم این مشکل از هر فردی به فرد دیگر متفاوت است ولی بطور کلی چهارالگوی رایج به شرح زیر وجود دارد :

علائم ۵ تا ۷ روز قبل از عادت ماهیانه آغاز و با آغاز خونریزی پایان می یابد .

علائم ۱۴ روز قبل از عادت ماهیانه ( زمان تخمک گذاری )‌ شروع می شود و تقریبآً دو هفته و یا تا زمان شروع خونریزی به طول می انجامد .

علائم ۱۴ روز قبل از عادت ماهیانه آغاز می شود و تا ۳ هفته بعد ادامه می یابد و در واقع تا پایان زمان خونریزی خاتمه پیدا می کند .

علائم به مدت چند روز هنگام تخمک گذاری ( دو هفته قبل از عادت ) آغاز می شود ، سپس از شدت آن کاسته می شود و چند روز قبل از شروع خونریزی دوباره ظاهر می شود .

خانم مبتلا به PMS حداقل ۵ روز در ماه از علائم بیماری راحت است و این بیماری همیشگی نیست . اکثر خانمها فقط حدود ۷-۵ روز در ماه از این مشکل رنج می برند .بهترین راه برای تشخیص PMS جدول بندی علائم خاص خود شما بر روی تقویم به مدت ۲ ماه است . جهت کنترل این که آیا علائم ثبت شده با زمان عادت شما ارتباط دارد یا خیر ، لازم است شما علائم و نشانه هایی که در خود تجربه می کنید جدول بندی نمائید .

دانستن اینکه شما مبتلا به PMS هستید یا خیر ، احساس بهتری در شما ایجاد می کند . اگر شما نیز مبتلا به PMS می باشید اینکه شما تنها فردی نیستید که به PMS مبتلا شده است و این که PMS یک اختلال زیست شناختی است و نه جسمی ، می تواند موجب آرامش شما شود .

درمان PMS چیست ؟

با وجود اینکه علت PMS ناشناخته است ، اما قابل درمان میباشد .

توصیه های پیشنهادی برای درمان عبارتند از :

استراحت کافی

ورزش روزانه

حذف مصرف نمک ،‌ شکر ، کافئین ، الکل

مصرف ویتامین ها بخصوص ویتامین ب – ۶( B۶ )

بسیاری از مبتلایان به PMS پایین آمدن موقت قند خون خود را گزارش داده اند . خوردن شش وعده غذایی کوچک در روز بسیار مناسب تر و مفیدتر از صرف سه وعده غذایی می باشد . در این دوره مصرف کربوهیدراتهای مرکب مانند میوه جات تازه ، سبزیجات ، غلات و پروتئینها ( بخصوص مرغ و ماهی ) توصیه می شوند .

اقدامات ضروری در سندرم پیش از قاعدگی:

* قبل از اقدام درمانی و یا مصرف دارو و یا به موازات این اقدامات به توصیه های زیر عمل نمائید :

در مورد مشکل PMS با همسر خود صحبت کنید ؛ و نیز در صورت ضرورت و امکان با خانواده ، دوستان و همکارانتان در میان بگذارید . شما به همدلی و حمایت این افراد نیاز دارید ، تا اینکه شما را راهنمایی نمایند که « احساساتتان را کنترل کنید » این دقیقاً چیزی است که ممکن است شخص مبتلا به PMS نتواند انجام دهد . فرزندان شما به ویژه دختران نیز بهتر است بدانند که PMS چیست چرا که هم برای خودتان مفید است و هم مراعات شما را خواهند نمود .

صحیح و مرتب غذا بخورید . تغذیه مناسب همراه با کاهش چربیها و افزایش کربوهیدراتهای مرکب ، در طول قاعدگی و حتی پس از تخمک گذاری ( ۱۴ روز قبل از شیوع قاعدگی ) از اهمیت زیادی برخوردار است . این امر برای ایجاد تعادل در قند خون و جلوگیری از سرگیجه در شما بسیار حیاتی است . تغییر در وضع هورمونی ، شما را مستعد واکنشهای مربوط به تأثیرات پایین بودن قند خون ، مانند زودرنجی ، میگرن ، وحشت ، گریه و عصبانیت شدید می کند . بنابراین هرگز بیش از ۴ تا ۵ ساعت گرسنه نمانید . حتی یک غذای سبک هنگام خواب ممکن است لازم باشد .

به طور منظم ورزش کنید . نیم ساعت فعالیت بدنی به طوریکه با افزایش ضربان قلب و عرق کردن همراه باشد راه خوبی است تا احساس طراوت نمائید . به طور مرتب ۳ بار در هفته ( ۱۲ بار در ماه )‌ ورزش کنید .

نمک را از وعده های غذایی خود حذف کنید . از آنجائیکه نمک موجب نگهداشتن آب در بدن می شود با کاهش نمک ، ورم کاهش می یابد ، پس به غذای خود نمک نزنید ، و از مصرف غذاهای پرسدیم نیز پرهیز نمائید .

از ویتامینهای مکمل استفاده کنید . ویتامینهایگروه ب ، به خصوص B۶ ، باعث کاهش ورم می شوند و نیز اثر ضدافسردگی دارند و به نظر می رسد میل شدید به مصرف کربوهیدراتها را کاهش می دهد ،‌ میزان پیشنهادی برای این منظور ، مصرف روزانه یکعدد قرص B کمپلکس ( حاوی ۵۰ میلی گرم B۶ ) می باشند .

سبوس را به رژیم غذایی خود بیافزایید . بعضی خانمها در طول دوره قاعدگی و یا چند روز اول عادت ماهیانه دچار یبوست می شوند . سبوس آب را به خود جذب و به عمل دفع کمک می کند . برای تآمین آن از سبوس گندم یا برنج مثل نانهای سبوس دار می توانید استفاده نمائید .

مصرف کافئین را کاهش دهید . کافئین نه تنها در قهوه بلکه در چای ، کولاها ، سوداهای رژیمی و شکلات نیز موجود است .

گروهی از این مواد در تشکیل کیست سینه مؤثرند . خانمهایی که مصرف این مواد را کاهش می دهند در این دوران درد کمتری در سینه خود حس می کنند .

در صورت امکان استرس ها را کاهش دهید . قبل از دوره عادت کارها را آسان بگیرید . اگر کار می کنید سعی کنید ملاقاتهای مهم خود را برنامه ریزی نموده و آنها را برای زمان دیگری در ماه تنظیم نمائید . در منزل ، میهمانی های بزرگ شام یا برنامه های آخر هفته سنگین ترتیب ندهید . برای دعا و عبادت ، استراحت و چرت زدن ، گوش دادن به موسیقی ، مطالعه کردن یا قدم زدن و یا گفتگو با یک دوست زمانهای لازم را پیش بینی نمائید .

روابط زناشویی :

برخورداری از روابط زناشوئی مطلوب به کاهش میزان تنش کمک می نماید .

* چند دستور برای رژیم غذائی :

روزانه شش وعده غذا بخورید این برنامه شامل سه وعده غذای اصلی به علاوه غذای سبک ساعت ۱۰ صبح ، عصرانه و غذای سبک قبل از خواب می شود . اگر تا کنون برنامه غذایی شما به جز این بوده است آن را ترک کنید و فقط وعده های غذائی کوچک بخورید . پیشنهاد ما این است که خانمهایی که نمی خواهند وزن خود را کاهش دهند یا نیاز به کاهش وزن ندارند کالری مصرفی خود را به ۱۵۰۰کالری ( رژیم سبک ) در روز کاهش دهند و خانمهایی که نیاز به کاهش وزن دارند کالری مصرفی خود را به ۱۰۰۰ کالری ( رژیم متوسط ) در روز محدود نمایند .

سایر توصیه های غذائی :

از مصرف چربیهای اشباع نشده خودداری نمائید .

نمک – هر چه کمتر بهتر – نوشیدنیهای آماده و گازدار درصد نمک بالایی دارند .

از مصرف کافئین ، قهوه ، چای ، کولا ، شکلات خودداری نمائید . ( مصرف قهوه بدون کافئین ضرری ندارد )

مصرف سبزیجات پهن برگ ( مانند کاهو ) و نیز غلات را افزایش دهید .

مصرف گوشت قرمز را به حدود ۱۰۰ گرم در روز و مجموع پروتئین مصرفی را به حدود ۱۲۰ گرم برای رژیم های غذایی ۱۰۰۰ کالری یا ۲۰۰ گرم در رژیم های غذایی ۱۵۰۰ کالری کاهش دهید برای تأمین پروتئین ، ماهی ، گوشت سفید و غلات مناسب هستند . مصرف تخم مرغ ، پنیر ، شیر ، ماست و کره باید محدود شوند .

مصرف کربوهیدراتهای مرکب نظیر غلات و سبزیجات را افزایش دهید .

تا جائیکه ممکن است مصرف قند را کاهش دهید . از مصرف آب نبات ، شکلات ، شیرینی و بستنی خودداری نمائید و در عوض از میوه های تازه بیشتر استفاده کنید .

همچنین از مصرف غذاهای زیر پرهیز نمائید :

غذاهای آماده و کنسروی ، چیپس ، چوب شور ، سوسیس ، ماهی ساردین ، حبوبات ، چغندر ،‌ ژامبون و کالباس ، شلغم ، ترشی کلم ، گوشت های دودی ، سس خردل ، سس مایونز ، سس گوجه فرنگی ، سس سویا ، ترشیجات و زیتون .

* مواد قابل مصرف :

لبنیات :‌ فقط شیر بدون چربی

تمام میوه جات و سبزیجات مفید هستند .

و می توان از آنها به عنوان وعده های سبک غذایی استفاده کرد .

گوشت سفید ، بوقلمون ، گوشت گوساله ، گوشت بره .

ماهیها : اکثر ماهیهای تازه قابل مصرف و مفید هستند .

اگر با وجود رعایت توصیه های فوق هنوز دچار ناراحتی بودید حتماً با پزشک خود مشورت نمائید . این مشکل درمان دارویی مؤثری نیز دارد .